خروج از افغانستان؛ پرونده‌ای که همچنان باز است

قرار است لوید آستین؛ وزیر دفاع ایالات متحده هفته آینده در جلسه محرمانه سنای امریکا در یک مرکز فوق سری در مورد خروج از افغانستان توضیح دهد.

آنتونی بلینکن؛ وزیر خارجه امریکا نیز همراه آقای آستین در این جلسه شرکت و صحبت می کند.

پیش از این، وزرای دفاع و خارجه امریکا از حضور در نشست کمیته روابط خارجی سنای این کشور امتناع کرده‌بودند.

این کار واکنش سناتورهای امریکایی را در پی داشت و سناتو باب منندز‌ گفته‌بود در صورت عدم حضور وزیر دفاع با نامزدی او در این پست مخالفت می‌کند.

او خروج شتاب‌زده امریکا از افغانستان را اشتباهی مهلک عنوان کرده‌بود.

پیش از این لوید آستین تاکید کرده‌بود که ارتش ایالات متحده می‌تواند با استفاده از هواپیماهای نظارتی و تهاجمی مستقر در جاهای دیگر، تهدیدات ناشی از افغانستان را مهار کند.

اینکه این جلسه به طور سری و غیرعلنی برگزار می‌شود خود نشانگر اهمیت حیاتی موضوع برای امریکا و قانون‌گذاران امریکایی است.

دولت بایدن در پی خروج آشفته و پر هرج و مرج از افغانستان تحت فشار شدید افکار عمومی، جامعه سیاسی و نهادهای قانونگذار ایالات متحده قرار دارد؛ اما این تنها یک وجه ماجرا است. مسأله دیگر این است که شکست شرم‌آور و خروج فاجعه‌بار امریکا از افغانستان می‌تواند نشانه‌ای واضح از افول هژمونی جهانی ایالات متحده باشد؛ چیزی که برای قانونگذاران امریکایی و استراتژیست‌های آن کشور قابل تحمل نیست.

وزیران دفاع و امور خارجه دولت باید به قانونگذاران امریکایی پاسخ دهند که برنامه بعدی آنها برای احیای هژمونی در حال افول ایالات متحده در خاورمیانه و سراسر جهان چیست، چالش‌هایی که در برابر آن قرار دارد کدام ها هستند و تدابیر و راهبردهای کاخ‌ سفید برای مقابله با این چالش ها به هدف تضمین ادامه اداره و رهبری جهان از سوی امریکا چگونه است.

در این میان البته چالش هایی که همچنان در افغانستان باقی مانده و ممکن است در بلندمدت امنیت ملی ایالات متحده و منافع حیاتی آن در منطقه را مورد تهدید مستقیم قرار دهد نیز از دیگر دغدغه‌های قانونگذاران امریکایی محسوب می‌شود.

بسیاری از منتقدان خروج عجولانه و غیرمسئولانه امریکا از افغانستان معتقد اند که ایالات متحده مأموریت ۲۰ ساله خود در این کشور را نیمه تمام رها کرد و در حالی که امریکا هنوز هم آماج تهدیدهای بالقوه گروه های تروریستی در حال احیا است، رهبران نظامی و کارگزاران دستگاه دیپلماسی ایالات متحده هیچ راهبرد مشخص و معینی برای مقابله با این چالش ها و تهدیدها روی دست ندارند.

بربنیاد ارزیابی‌های مجامع اطلاعاتی و مطالعاتی امریکا گروه هایی مانند داعش، القاعده و دیگر متحدان منطقه ای طالبان در افغانستان به سرعت در حال احیا شدن هستند و در صورتی که وضعیت به همین صورت ادامه پیدا کند امریکا تنها شش ماه تا انجام یک حمله تروریستی از مبدا افغانستان فاصله خواهد داشت.

در صورتی که این ارزیابی اغراق آمیز و غیرواقعی نباشد امریکا با یک تهدید آنی مواجه است و این به معنای آن است که گروه های فشار در واشنگتن باید اقدامات خود برای پاسخگو قرار دادن رهبران کنونی ایالات متحده را چندین برابر افزایش دهند و از جانب دیگر، جامعه نظامی و اطلاعاتی امریکا نیز ناگزیر است برنامه‌های خود برای مهار تهدیدهای احتمالی علیه امنیت ملی آن کشور را مورد بازبینی مؤثر قرار دهد.

با این حال در افغانستان تهدیدی بزرگتر از داعش و القاعده نیز علیه امریکا وجود دارد و آن بازگشت قدرت های متخاصم با امریکا به زمین افغانستان است؛ جایی که ایالات متحده خون داد، میلیاردها دالر سرمایه گذاری کرد و در نهایت همه چیز را به گفته ترامپ به دشمنانش واگذاشت.

یکی از اهداف فشارهای جاری بر دولت طالبان که به رهبری ایالات متحده انجام می‌شود نیز این است که سران کنونی کابل را از تعامل استراتژیک با دشمنان امریکا برحذر دارد و این پیام را به آنها منتقل کند که بدون پذیرش سلطه و هژمونی امریکا قادر به ادامه حیات خود نخواهند بود و چشم انداز حکومت شان به خطر خواهد افتاد.

بر این اساس وضع تحریم‌های گسترده سیاسی و اقتصادی، انسداد دارایی‌های ملی افغانستان در بانک های خارجی، احتراز به رسمیت شناختن دولت طالبان در کابل، دامن زدن به ابعاد گسترده فاجعه انسانی انسانی در افغانستان، پروژه داعش و در صورت لزوم، تلاش برای احیای جنبش های نظامی ضد طالبان در داخل کشور از عمده ترین حربه ها و ابزارهای امریکا و متحدانش برای تسلط بر طالبان و مهار زد و بندهای استراتژیک و راهبردی آن با کشورهایی مانند روسیه، چین و ایران است.

با این حساب، قانونگذاران امریکایی در جلسه هفته آینده با وزرای دفاع و امور خارجه ایالات متحده این پیام را به دولت بایدن منتقل خواهند کرد که پرونده خروج امریکا از افغانستان همچنان باز خواهد ماند؛ مادامی که کاخ سفید برنامه های تازه ای را برای مقابله با تهدیدها و چالش ها و صیانت از هژمونی و منافع راهبردی ایالات متحده در افغانستان و خاورمیانه ارائه و عملیاتی کند.

محمدرضا امینی - جمهور