از غیبت داکترعبدالله تا ظهور استادعطا

در این روزها در همه جا سخن از توافق احتمالی استاد عطامحمد نور، والی بلخ و رییس اجراییه جمعیت اسلامی با ارگ ریاست جمهوری است. گمانه‌زنی‌ها در این باره از جایی آغاز شده که آقای نور با وساطت برخی از رهبران در دو ماه پسین چندین بار با رییس جمهوری ملاقات داشته و در آخرین مورد آقای غنی به دیدار او به بلخ رفت.
این در حالی است که والی بلخ و رییس جمهوری در دوره کارزارهای انتخاباتی رقبای سرسخت همدیگر بوده و سخنان تند و تیزی به نشانی همدیگر گفته بودند.
گفته می‌شود در این ملاقات‌ها دو طرف روی امضای توافق‌نامه‌ای کار می‌کنند که بر بنیاد آن تنش‌ها میان دو رقیب پایان‌یافته و سنگ تهداب همکاری و تعاون میان شان گذاشته خواهد شد.

چرا توافق‌نامه؟
اگرچه تا هنوز منابع رسمی دو طرف درباره محتوا و ضرورت امضای این توافق‌نامه کم‌تر سخن گفته و یا هیچ نگفته‌اند، اما به نقل از برخی منابع نزدیک به والی بلخ گفته شده است که هدف این گفتگوها تأمین مشارکت عادلانه جمعیت اسلامی، هواداران و متحدان آن در دولت و حضور آن در ساختارهای تصمیم‌گیری می‌باشد.
جمعیت اسلامی یکی از احزابی است که در نیم قرن پسین نقش ملموس و محسوسی در سیاست‌گزاری‌ها و رویدادهای کشور داشته است. اگرچه گفته می‌شود که رییس اجرایی به نمایندگی از این سازمان در حکومت حضور داشته و بر بنیاد توافق‌نامه حکومت وحدت ملی متصدی پنجاه درصد قدرت می‌باشد، اما رهبران جمعیت اسلامی حضور او را سمبولیک دانسته و معتقداند که وی با گذشت بیش‌تر از دو سال تا هنوز نتوانسته است گام‌های ابتدایی را در راستای تطبیق آن توافق‌نامه و پاس‌داری از هژمونی و جایگاه این سازمان و متحدان آن بردارد. به گونه‌ای که تا هنوز نه از توزیع شناس‌نامه‌های برقی صحبتی است و نه از برگزاری لویه جرگه و تمرکززدایی از نظام، نشانه‌ای. این در حالی است که بر بنیاد توافق‌نامه حکومت وحدت ملی، همه این موارد باید در دو سال نخست تشکیل این حکومت عملی می‌شد.
منابع نزدیک به والی بلخ هم‌چنان تاکید کرده‌اند که امضای توافق‌نامه میان جمعیت اسلامی و ارگ ریاست جمهوری به معنای لغو توافق‌نامه حکومت وحدت ملی نبوده و ریاست اجراییه کماکان در ساختار حکومت باقی می‌ماند.

نمایندگی با صلابت
یکی از نگرانی‌هایی که برخی‌ها در طول چند روز پسین ابراز داشته‌اند، مربوط به تضمین‌های عملی تطبیق موافقت‌نامه احتمالی میان جمعیت اسلامی و ارگ ریاست جمهوری است. برخی‌ها با سرخوردگی ابراز می‌دارند که رییس جمهوری تجربه فوق‌العاده‌ای در دور زدن و نادیده‌گرفتن چنین توافق‌نامه‌ها داشته و احتمال این‌که این توافق‌نامه نیز به سرنوشت توافق‌نامه حکومت وحدت ملی دچار شده و سیاهه‌ای روی کاغذ باقی بماند، بسیار است. اما آن‌هایی که شناخت درست‌تری از والی بلخ دارند روی کرکتر شخصی وی تاکید کرده و قاطعیت و صلابت او را بزرگ‌ترین تضمین برای تطبیق عملی آن می‌دانند.
واقعیت این است که والی بلخ شبیه دکتر عبدالله نیست که پس از امضای توافق‌نامه، سه ماه تمام پشت دروازه‌های ارگ منتظر ملاقات رییس جمهور باشد و اما سرانجام ناامید برگردد. عطامحمد نور مرد چندچهره نیست که در هر دو سال وعده ظهور چهره دیگرش را بدهد، اما غیبت ممتد کند. او یک سیاستمدار قاطع و با صلابت است. او این صلابت خود را از دوره انتخابات ریاست جمهوری تا هنوز بارها برای آقای غنی به نمایش گذاشته است. عطامحمد نور گفته بود که تا هنگامی والی بلخ خواهم بود که خودم بخواهم. با وجود تلاش‌های مکرر رییس جمهوری برای برکناری او ، اما آقای نور نشان داد که تصمیم‌گیرنده اصلی در این باره جز خودش کسی دیگری نیست.
هم‌چنان گفته می‌شود در نخستین روزهای آغاز مذاکرات میان عطامحمد نور و رییس جمهوری، والی بلخ به صراحت برای وی گفته که "من و تو به عنوان دو رهبر گفتگو می‌کنیم، نه به عنوان رییس و مادون". از تصاویری هم که از ملاقات‌های این دو تن در رسانه‌ها منتشر شده، دانسته می‌شود تشریفاتی که در این نشست‌ها برای هر دو درنظر گرفته شده یک‌سان است.

قوماندانیت و قاطعیت
باری والی بلخ برای نگارنده تعریف کرد هنگامی که تازه به این سمت گماشته شده بوده است، در جلسه اداری مقام ولایت خطاب به روسای ادارات دولتی می‌گوید: "اگر در پای حکمی امضای من بود و بدون دلیل موجه اجرائات نشد، از من گلایه نکنید. من سابقه قوماندانی هم دارم".
استاد عطامحمد نور، در کنار آن‌که مرد باتدبیر و مبتکر و با کفایت است، قوماندان هم بوده است. در کشور عزیزما افغانستان بسیار دیده شده کسانی که پیشینه نظامی‌گری و قوماندانی را در کارنامه خود دارند، با کفایت‌تر از دیگران تبارز کرده اند. به گونه نمونه؛ مارشال محمدقسیم فهیم هم معاون اول ریاست جمهوری بود و احمدضیا مسعود نیز. اما آن‌قدر کفایت و قاطعیتی که مارشال از خود به نمایش گذاشت، احمدضیا مسعود نگذاشت.
علاوه بر تمایزات دیگر، یکی از تفاوت‌های والی بلخ با دکتر عبدالله عبدالله در همین قوماندانیت است. عبدالله عبدالله بیش‌تر روحیه یک دیپلمات را دارد. می‌تواند یک سفیر خوب باشد. اما والی بلخ قاطعیت و صلابت یک قوماندان و توانایی و زیرکی یک رهبر را دارد و می‌تواند از مسئولیت‌های رهبری یک تیم و مردم به خوبی به درآید!
نصیراحمد سعید- خبرگزاری جمهور