پیروزی انقلاب اسلامی ایران و عوامل آن

میتوان عامل نهایی پیروزی انقلاب اسلامی ایران را در اسلام زدایی شاه و اسلام خواهی مردم جستجو کرد
روز ۲۲ بهمن سال ۱۳۵۷ انقلابی نوین در تاریخ معاصر به وقوع پیوست؛ انقلابی که در برابر یک رژیم تا دندان مسلح، جوانانی با دست خالی، اما ارادۀ قوی ایستادند، استقامت ورزیدند و از میان سیل خون و اشک مادران به پیروزی رسیدند.
پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رویداد استثنایی بود که تمام معادلات بین المللی را بر هم ریخت و برای مسلمین و مستضعفین جهان امیدی تازه به ارمغان آورد.
در مورد چگونگی به وقوع پیوستن انقلاب اسلامی در ایران باید یادآوری کنیم که تاریخ تحلیلی انقلاب های گوناگون، یکی از گنجینه های عظیم و میراث های گرانبهای بشری است که با بررسی آنها میتوان نقش و اهمیت هر یک را در مسیر پر فراز و نشیب جوامع انسانی در یافت و با عبرت آموزی از آنها، مسیر حرکت خویش را روشن تر نمود؛ چراکه گذشته چراغ را آینده است، وبه قول امام خمینی "تاریخ معلم انسانهاست".
راجع به ماهیت انقلاب به عنوان یک پدیده، به طور کلی سه دیدگاه وجود دارد که عبارت اند از: دیدگاه غربی ها، دیدگاه مارکسیستی، دیدگاه اسلامی.
دیدگاه اسلامی اساساً با دو دیدگاه دیگر متفاوت است؛ زیرا از آن دو دیدگاه عوامل اصلی ایجاد یک انقلاب عبارتند از: زیربنای اقتصادی یا عوامل اجتماعی سیاسی دیگر، در حالی که خواستگاه اصلی انقلاب از دیدگاه اسلام، عقیده وایمان به مکاتب الهی است که به فطرت عدالت خواهی انسانی تکیه کرده و مسضعفان و محرومان جامعه را به قیام بر علیه مستکبران فرا میخواند. پس به طور کلی میتوان انقلاب اسلامی را اینگونه معرفی نمود:
"انقلاب اسلامی عبارت است از دگرگونی بنیادی در ساختار کلی جامعه و نظام سیاسی آن، منطبق بر جهان بینی و موازین و ارزش های اسلامی و بر اساس آگاهی و ایمان مردم و حرکت پیشگام متقیان و صالحان و قیام قهرآمیز توده های مردم."
اما در مورد ویژگی های ماهیت انقلاب اسلامی ایران باید گفت، این انقلاب با گستردگی و عمق مثال زدنی خود دارای ویژگی های بسیاری در ابعاد گوناگون می باشد که بر شمردن همه آنها از حوصله این مقوله بیرون است، لذا به ذکر خلاصه عناوین مهمترین این ویژگی ها می پردازیم:
۱- اسلامی بودن انقلاب
۲- رهبری خردمندانه و الهی
۳- معنویت و آزادگی انقلابیون
۴- قدرت و نفوذ رهبری مذهبی آن
۵- وحدت و یکپارچگی مردم
به هر صورت تحول عظیمی همچون پیروزی انقلاب اسلامی در ایران را نمی توان معلول چند علت ساده دانست، چون بی تردید علل بسیار متنوع و پیچیده ای دست اندرکار ساختن روند تکاملی این جنبش، از ابتدا تا پیروزی بوده اند.
شناخت کلیه عوامل پیروزی انقلاب ایران کار آسانی نیست، اما از آن مشکل تر آن است که بتوانیم تا تحلیل مستند و دقیق علت اصلی و تعیین کنندۀ نهایی پیروزی در میان دهها عامل مهم دیگر که هر کدام در جای خود، در مسیر جنبش تاثیر به سزایی داشته اند، را تشخیص دهیم. ابهامات و نواقصی که در بعضی نظریات ارائه شده در مورد عوامل پیروزی انقلاب اسلامی ایران وجود دارد، راه را برای این نظریه جامع و کامل مهیا می سازد که باید عامل نهایی پیروزی انقلاب اسلامی ایران را در، اسلام زدایی شاه و اسلام خواهی مردم جستجو نماید.
سیاست اسلام زدایی شاه، از آن رو به اجرا در آمد که وی ادامه رژیم خود و جلب حمایت های خارجی از سوی ابرقدرت ها و تحکیم هرچه عمیق تر سلطنت را در گرو آن می دید. از طرف دیگر پایبندی ملت مسلمان ایران به اسلام سبب گردید تا شاه در همان گام اول اجرای اصلاحات خود در سال ۱۳۴۰ با مقاومت روحانیت اصیل مواجه گردد.
روحانیت مبارز با رهبری های خردمندانه امام خمینی (رحمت الله علیه) عملاً وارد صحنه مبارزه با رژیم شد و در سه مرحله با شاه آن وقت ایران به ستیز برخاست:
مرحله اول استراتژی نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی (رحمت الله علیه) آن بود که شاه از این سیاست خطرناک باز گردد. پس از ناامیدی از این مطلب، مرحله دوم مبارزه به صورت تضعیف رژیم و بسیج هرچه بیشتر توده های مردم آغاز گردید و هنگامی که رژیم در نتیجه ۱۵ سال مبارزه واقعی روحانیت و مردم ایران به نهایت ضعف خود رسید، مرحله سوم انقلاب که سقوط رژیم شاه بود عملاً تحقق یافت.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، تحولات عمیقی در سطح داخلی آن کشور و موقعیت ایران در دنیا و صحنه های بین المللی ایجاد شد که مهمترین آنها عبارت اند از:
۱- شکوفایی معنوی و گرایش به سمت ارزش های اسلامی در ایران
۲- اعطا و گسترش آزادی های مشروع که موجب حضور بیشتر مردم در صحنۀ سیاسی و مدیریت آن کشور گردیده است
۳- حضور فعال زنان در جامعه ایران و شخصیت بخشیدن به زن و بالا بردن منزلت این قشر
۴- مقاومت و پیروزی در جنگ هشت ساله با عراق
۵- نابود کردن گروهک های مخالف تروریستی در داخل خاک ایران
۶- طرح مسأله فلسطین و روز قدس و دفاع از ملت مظلوم فلسطین به عنوان یک فریضه
۷- کسب موفقیت های علمی، هنری، فرهنگی و ورزشی و سیاسی در عرصه های مختلف بین المللی
۸- دستیابی به فن آوری صلح آمیز انرژی هسته ای
۹- پیوستن به جمع یازده کشور جهان از نظر فن آوری فضایی
۱۰- رسیدن به جزء ۱۴ کشور اول تولید علم در سطح دنیا
به هر ترتیب بحث پیرامون بزرگترین انقلاب عصر پایان ناپذیراست، و باید اعتراف کرد که نمیتوان در چنین مقالاتی به همۀ ابعاد آن پرداخت.
جواد سروری – ارسالی به خبرگزاری جمهور