گفتگوهای استخباراتی امریکا – طالبان؛ واشنگتن چه می‌خواهد؟

سی‌ان‌ان به نقل از دو منبع آگاه گزارش داده که دیوید کوهن؛ معاون سازمان سیا و توماس وست؛ نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا برای افغانستان با هیات طالبان شامل عبدالحق وثیق؛ رییس استخبارات این گروه در دوحه دیدار کرده‌اند.
 
شبکه افزوده که پس از کشته شدن رهبر القاعده در کابل، این اولین دیدار میان مقام‌های استخباراتی امریکا و طالبان است و در این دیدار درباره مبارزه با ترویزم گفتگو کرده‌اند.

در گزارش گفته شده که کاخ سفيد ماه گذشته همکاری با طالبان در مورد مبارزه با تروريزم را "کاری در حال انجام" خوانده بود.

بث سانر؛ یک مقام سابق سیا به سی‌ان‌ان گفته که کوهن پیام محکمی به رییس استخبارات طالبان منتقل کرده است.

به گفته این مقام سابق سیا، مقام‌های امریکایی در این دیدار گفته ‌اند در صورتی که ایالات متحده بفهمد که اعضای القاعده در افغانستان از عملیات‌هایی علیه امریکا و متحدان آن حمایت می‌کند، اقدام به حمله هوایی خواهد کرد.
 
این اما ظاهر ماجرا است. از اینگونه ملاقات ها تا سال های بعد و شاید هرگز، هیچ جزئیاتی رسانه ای نمی شود و مردم ندانند که میان مقام های استخباراتی امریکا و طالبان در دوحه چه گذشت؛ اما این نشانگر اهمیت چیزی است که در پشت پرده جریان داشته و میان دوطرف رد و بدل شده است.
 
نگرانی امریکا از احیای دوباره القاعده در سایه دولت طالبان، واهی و بی بنیاد است و چه بسا پمپاژ هدفمند «خبر جعلی» و اطلاعات نادرست به منظور سرگرم کردن رسانه ها باشد.
 
حتی اگر القاعده را برخلاف بسیاری دیگر از سازمان ها و شبکه های تروریستی، خارج از اداره و اراده امریکا تصور کنیم، این شبکه دیگر قادر به سازمان دهی و اجرای یک حمله تروریستی به عظمت ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ نیست. بگذریم از اینکه درباره برنامه ریزی، اجرا و در نهایت بهره برداری از آن حمله توسط خود امریکا هم اما و اگرهای فراوان و پرسش های بی پاسخ زیادی وجود دارد که اگر روزی حقیقت آشکار شود، شاید روشن خواهد شد که در پشت پرده، راه امریکا و القاعده به یک نقطه می رسیده و ۱۱ سپتامبر حاصل تعامل مشترک آنها برای تعیین یک مبدأ تاریخ جدید برای تغییر مدل مدیریت جهان توسط امریکا بوده است.
 
در حال حاضر، دست کم دو مساله مهم تر از چشم انداز احیای القاعده است که امریکا و طالبان را وادار به انجام یک گفتگوی مستقیم استخباراتی در سطح بالا کرده است: پروژه داعش و نقش آینده امریکا در معادلات افغانستان.
 
دست کم بخشی از طالبان، داعش را برنمی تابد و فعالیت آن را تهدیدی امنیتی برای خود می داند. این در حالی است که برای امریکا ماجرا کاملا برعکس است. امریکا داعش را ایجاد کرده تا در مأموریت هایی مانند افغانستان که امکان نقش آفرینی مستقیم امریکا بسیار کم است یا اصلا وجود ندارد و یا هزینه های زیادی دارد، به نیابت از واشنگتن فعال باشد.
 
امریکا نه تنها نگران قدرت گیری داعش در افغانستان نیست؛ بلکه آن را تقویت می کند و گسترش می دهد؛ اما این برای بخشی از تشکیلات طالبان قابل تحمل نیست؛ زیرا دو پادشاه در یک اقلیم نمی گنجند و داعش هم پیشتر بربنیاد همین نگرش به فراخوان طالبان برای عدم گسترش فعالیت خود در افغانستان، اعتنا نکرده بود تا در نهایت دوطرف علیرغم ایدئولوژی مشترک، وارد یک جنگ خونین قدرت شدند و در برابر همدیگر صف آرایی کردند.
 
مساله دوم که البته بی ارتباط با مساله اول نیست، چشم انداز سلطه استراتژيک امریکا بر معادلات افغانستان است. واشنگتن می خواهد این مهم با کمترین هزینه ممکن و به بهترین شیوه انجام شود؛ کاری که همانطور که اشاره شد باید از طریق داعش صورت بگیرد؛ بنابراین طالبان دو راه بیشتر در پیش ندارند: یا طبق دستور امریکا به داعش اجازه فعالیت می دهند و یا اینکه خود همان نقشی را برای تامین سلطه امریکا برعهده می گیرند که داعش بازی می کند.
 
به این ترتیب، هدف واشنگتن نه تحکیم تعهد طالبان به مبارزه با تروریزم از جمله القاعده است و نه رعایت حقوق بشر و بازگشایی مکاتب دخترانه و دولت فراگیر و انتخابات و مشارکت و سهم اقوام دیگر از قدرت و...؛ بلکه محور اصلی برنامه های امریکا تحکیم و تداوم تسلط راهبردی خود بر افغانستان است و رییس استخبارات طالبان باید با دریافت «پیام محکم» معاون سازمان «سیا» این خواسته را با رهبران خود در کابل و قندهار در میان بگذارد و راهی برای تحقق آن پیدا کند؛ در غیر آن نه پول ها آزاد می شود، نه مشروعیت و شناسایی دولت طالبان توسط امریکا به دست می آید، نه داعش مهار می شود و نه تعرض هوایی پرنده های مرگبار امریکایی از مبدأ پاکستان بر افغانستان پایان می یابد.
 
محمدرضا امینی - جمهور