پیام طالبان در نشست سمرقند: ما پاشنه آشیل شما را می‌شناسیم

امیرخان متقی؛ سرپرست وزارت خارجه طالبان در سخنرانی خود در نشسست سمرقند گفت: «ما سرنوشت مشترکی داریم و برای سرنوشت مشترک‌مان تلاش‌های مشترک و هماهنگ انجام خواهیم داد تا از فرصت‌های جدید برای برقراری ثبات و امنیت در منطقه و مبارزه مسئولانه با تهدیدات مشترک استفاده کنیم. افغانستان به نوبه خود علاقه‌مند به تعامل نزدیک و هماهنگ با منطقه است.»

 

به این ترتیب، رییس دستگاه سیاست خارجی طالبان، پیام آن رژيم را به کشورهای منطقه، منتقل کرد؛ پیامی که اگرچه ظاهرا بر همکاری و تلاش مشترک برای مقابله با تهدیدهای مشترک و استفاده از فرصت های مشترک تاکید می کند؛ اما در عین حال، به طور ضمنی، حاوی این تهدید پنهانی نیز هست که اگر کشورهای منطقه تلاش کنند رویکردی متفاوت در پیش بگیرند، طالبان همچنان یک تهدید برای امنیت و ثبات آنها خواهد بود و از ظرفیت های بالفعل و بالقوه خود برای تقویت تروریزم، گسترش بی ثباتی و رشد افراط گرایی در منطقه، بهره خواهد برد. بنابراین، آقای متقی، کشورهای منطقه را به «مبارزه مسئولانه با تهدیدات» فراخواند؛ تهدیداتی که از نظر آنها از جمله شامل مبارزات مردم افغانستان برای ستاندن حق خود از یک رژيم سرکوبگر، انحصارطلب، اقتدارگرا و قوم پرست نیز می شود.

 

او همچنین درباره اهمیت ژئواستراتژیک افغانستان حرف زد و اینکه این کشور «اکنون تحت حاکمیت یک دولت مسئول و متعهد» قرار دارد.

 

او گفت: «یک افغانستان باثبات و صلح آمیز می‌تواند نقش محوری در امنیت، ثبات و ارتباط اقتصادی منطقه ایفا کند.»

 

آقای متقی همچنین این پیام را به وزرای امور خارجه کشورهای شرکت کننده در نشست سمرقند منتقل کرد که افغانستان از موقعیت منحصر به فردی در منطقه برخوردار است و هرگونه بی ثبانی، ناامنی و بحران در افغانستان به سرعت و به طور مستقیم می تواند وضعیت در کشورهای پیرامون آن را نیز تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین، از دید او تعامل، همکاری و شراکت با رژيم کنونی کابل، به نفع کشورهای منطقه است و تنها در این صورت است که رژيم طالبان به مثابه «یک دولت مسئول و متعهد» عمل خواهد کرد.

 

مفهوم این سخن آن است که تضمین و تعهد امنیتی رژيم طالبان در قبال کشورهای همسایه و منطقه، مشروط و متقابل است و تا زمانی اعتبار دارد که کشورهای یادشده نیز به شیوه ای مشابه عمل کنند و نگرانی ها و دغدغه های امنیتی طالبان را مد نظر قرار دهند؛ اما اگر چنین نباشد، پیامد طبیعی آن احیای گروه های تروریستی همدست طالبان، رشد افراط گرایی و توسعه ایدئولوژی افراط و ترور در سراسر منطقه خواهد بود؛ چیزی که نشانه های واضح آن همین اکنون در پاکستان و سایر کشورهای همسایه افغانستان، مشهود است.

 

آقای متقی افزود که «جنگ های تحمیلی در افغانستان چندین دهه» فرصت های اقتصادی و تجاری بسیاری را نه تنها از افغانستان؛ بلکه از کشورهای منطقه از بین برده بود و اکنون این فرصت برای افغانستان فراهم شده است تا به شریک مهم اقتصادی و تجاری منطقه تبدیل شود.»

 

او به درستی، اهمیت پروژه های بزرگ اقتصادی برای کشورهای منطقه را درک کرده و با تاکید بر اینکه طالبان قادر اند امنیت این پروژه ها را تضمین کنند، از یکسو می خواهد تا کشورهای منطقه را به کسب سود سرشار و وسوسه انگیز پروژه های عظیم اقتصادی با شراکت و مشارکت رژيم طالبان، ترغیب کند و از جانب دیگر به آنان بگوید که این اقتصاد است که منطقه را به ثبات و رفاه و توسعه و ثبات می رساند نه تاکید بر ارزش های لیبرالی مانند حقوق زنان، دولت فراگیر، حقوق بشر، تحصیل و کار دختران و زنان و...

 

وزیر خارجه طالبان با بیان این که آنان آماده‌اند «به عنوان یک دولت مسئول به وظایف خود» عمل کنند، گفت «هرگز اجازه نخواهیم داد که افغانستان به کانون درگیری های منفی و مرکز رقابت های نامشروع تبدیل شود».

 

آقای متقی همچنین تاکید کرد که «افغانستان بر قول خود پایبند است که به هیچ فرد یا گروهی اجازه نخواهد داد که از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری در منطقه یا جهان استفاده کند و یا در افغانستان مواد مخدر کاشته یا قاچاق کند.»

 

یکی از مواردی که غربی ها به طور صریح یا ضمنی بر آن تاکید می کنند قدرت و قابلیت طالبان برای استقرار نظم و ثبات در داخل افغانستان است. برای آنها البته مهم نیست که این قدرت از کجا آمده و طالبان چگونه و به کمک چه کشورهایی به این مهم دست یافته اند و هزینه های مرگبار این دستاورد چقدر بوده است. 

 

امیرخان متقی هم با تکیه بر همین نکته، می خواهد کشورهای همسایه و منطقه را قناعت دهد که قدرتی بهتر از طالبان برای افغانستان وجود ندارد و آنها می توانند با سرمایه گذاری روی این رژيم به اهداف خود در حوزه ثبات و امنیت منطقه ای دست یابند.

 

این در حالی است که حتی نزدیک ترین متحد طالبان یعنی پاکستان همین اکنون از پیامدهای امنیتی ناشی از قدرت گیری آنها در افغانستان، رنج می برد و ناتوانی یا فقدان اراده طالبان در مهار ناامنی و جلوگیری از صدور تروریزم یا عدم جدیت در انهدام گروه های تروریستی، حتی بزرگترین حامی آنها را نیز در معرض خطر قرار داده است.

 

با اینهمه او بار دیگر بر «تعامل مثبت و جدی سیاسی، امنیتی و اقتصادی با منطقه» تاکید کرد و گفت: «بی ثباتی افغانستان به نفع هیچکس نیست؛ زیرا منجر به بی‌ثباتی کل منطقه، رشد مواد مخدر، قاچاق اسلحه، مهاجرت و سایر مشکلات مشابه می‌شود.»

 

همانگونه که در بالا هم اشاره شد، آقای متقی ظاهرا به جنبه های مثبت استقرار رژیم طالبان در افغانستان، اشاره کرد؛ اما این اشارات به طور تلویحی حاوی این تهدیدهای ضمنی هم بود که اگر کشورهای همسایه و منطقه با طالبان تعامل نکنند و به استحکام سلطه آنها کمک ننمایند، طالبان به سادگی تبدیل به تهدید می شوند و مانند دوره اول سلطه خود، افغانستان را به کانون بی ثباتی، ناامنی و بحران برای همه کشورها در تمام عرصه ها تبدیل خواهند کرد.

 

به این ترتیب، پیام رییس دستگاه سیاست خارجی طالبان برای کشورهای همسایه و منطقه در نشست سمرقند این بود که ما پاشنه آشیل شما را به خوبی می شناسیم؛ پس اگر با ما سازش نکنید، از این نقطه ضعف ها علیه خودتان استفاده خواهیم کرد.

 

عبدالمتین فرهمند - جمهور