غیبت طالبان در نشست دوحه؛ شکست پروژه شناسایی؟

سازمان ملل می‌گوید از طالبان برای نشستی که این هفته با نمایندگان ویژه کشورهای مختلف در دوحه در مورد افغانستان برگزار می‌شود، دعوت نکرده است.
 
این در حالی است که طالبان انتظار داشتند نمایندگان آنها نیز به منظور لابی گری در این نشست حضور داشته باشند و به کمک کشورهای حامی این رژيم بر موضع جامعه جهانی برای شناسایی رژیم امارت، تاثیر بگذارند.
 
استفان دوجاریک؛ سخنگوی سازمان ملل اما روز جمعه در کنفرانس مطبوعاتی هفتگی خود با اظهار این موضوع گفت دبیرکل از مقام‌های حکومت طالبان دعوت نکرده است و نشست دوحه قطر در روزهای دوشنبه و سه‌شنبه این هفته بر «تقویت تعامل بین المللی پیرامون اهداف مشترک برای یک راه پایدار پیش‌رو در افغانستان» متمرکز است.
 
عدم دعوت از طالبان در نشست دوحه، یک پیشرفت مهم در پی فشارهای فزاینده زنان، جامعه مدنی، سازمان های حقوق بشری و رهبران ضد طالبان محسوب می شود؛ اما بدون شک، این به تنهایی کافی نیست؛ بلکه هدف مهم تر، تغییر محورهای اصلی این نشست از یافتن راه های مشترک تعامل با طالبان، به تقابل با آن گروه به منظور متوقف کردن سیاست های سرکوبگرانه، ضد انسانی و زن ستیزانه شان از یکسو و تمکین در برابر خواسته های جهانی برای ایجاد یک دولت فراگیر، ملی، مسئول و مشروع است.
 
هفته گذشته سخنگوی سازمان ملل متحد تاکید کرد که این نشست در مورد به رسمیت شناختن بین‌المللی حکومت طالبان نخواهد بود.
 
در حالی که پیش از آن امینه محمد؛ معاون دبیرکل در دانشگاه پرینستون درباره احتمال به رسمیت‌شناختن طالبان صحبت کرده و گفته بود نشست دوحه «می‌تواند گام‌های کوچکی را بیابد تا ما را به مسیر به رسمیت‌شناختن برگرداند.»
 
سخنان خانم محمد واکنش‌های گسترده فعالان حقوق زنان و چهر‌ه‌های سیاسی افغانستان را برانگیخت.
 
به این ترتیب، سازمان ملل، آشکارا از موضع اولیه خود برای زمینه سازی و ایجاد ذهنیت در راستای شناسایی رژيم طالبان، عقب نشینی کرده است و این نتیجه بلامنازع فشارها و واکنش های منفی گسترده ای است که در پی سخنان بحث برانگیز معاون دبیرکل این سازمان ابراز شد.
 
با اینهمه، هنوز اطمینانی وجود ندارد که برنامه اولیه سازمان ملل مبنی بر برداشتن گام های کوچک در مسیر به رسمیت شناختن رژيم طالبان که از سوی امینه محمد مطرح شد، به طور کامل، تغییر کرده باشد؛ بلکه این نشست همچنان می تواند محملی برای مشروعیت بخشیدن به رژيم طالبان و تلاش برای تحمیل این ایده باشد که «طالبان واقعیتی انکارناپذیر» اند و برای کنترل، مدیریت و نظارت بر آنها راهی جز تعامل با آنان وجود ندارد!
 
سخنگوی سازمان ملل اما گفت: «وقتی ما از شورای امنیت سازمان ملل زبان صریح داریم، بسیار استقبال می‌شود، قطعنامه روز گذشته، به اتفاق آرا، بسیار مورد استقبال قرار گرفت. من جزئیات بیشتری در مورد حضور [نمایندگان شرکت‌کننده] در این لحظه ندارم که با شما در میان بگذارم.»
 
هنوز نمی دانیم که آیا قطعنامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل در محکومیت سیاست های زن ستیزانه طالبان و ترغیب کشورها به اعمال فشار بر این رژيم، در نتیجه فشارها و واکنش های گسترده به سخنان اخیر امینه محمد و به هدف عقب نشینی از موضع او صادر شد یا تلاشی دیگر در راستای اعمال فشار برای اجتناب از هرگونه کمپاین برای شناسایی رسمی رژيم طالبان و بی اثر کردن سخنان بحث برانگیز معاون دبیرکل سازمان ملل بود. با این وجود، همانگونه که در اظهارات استفان دوجاریک آمده، این قطعنامه، نقشه راه نشست آتی دوحه را مشخص کرد و دبیرکل سازمان ملل و معاون او امینه محمد دیگر نمی توانند بی پروا و به طور یکجانبه به نفع طالبان، لابی کنند.
 
دوجاریک هم افزود: «هدف این نشست تجدید تقویت تعامل بین المللی پیرامون اهداف مشترک برای تداوم یک راه پیش‌رو در افغانستان و رسیدن به نوعی وحدت یا اشتراک نظر در مواردی مانند حقوق بشر، به ویژه در موضوع زنان و دختران است. حکومت فراگیر، مقابله با تروریسم، قاچاق مواد مخدر است.»
 
او تاکید کرد: «برای چندمین بار می‌گویم، به رسمیت‌شناختن [حکومت طالبان] موضوع روی میز نیست.»
 
به گفته او، قطعنامه شورای امنیت «مثل همیشه به دبیرکل و به نمایندگان او صلاحیت می‌دهد که در پس آن ۱۵ عضو شورای امنیت قرار گرفته‌اند.»
 
با توجه به این موضع گیری، پروژه شناسایی رژيم طالبان، دست کم در نشست قریب الوقوع دوحه، شکست خورده و دیگر نمی تواند به عنوان یک گزینه در دستور کار این نشست مطرح باشد؛ اما این امر، لزوما به معنای پایان لابی گری های پیدا و پنهان و مواضع دوپهلوی مقام های سازمان ملل برای مشروعیت بخشیدن به رژيم طالبان و راه اندازی کارزارهای تبلیغاتی به هدف ترمیم تصویر وحشتناک این رژیم سرکوبگر و حامی تروریزم نیست.
 
نرگس اعتماد - جمهور