صلح امریکا و طالبان، تنها برای امریکا و طالبان می تواند پیروزی بخش باشد. این صلح برای دولت و مردم افغانستان، دقیقا همان معنایی را ندارد که برای امریکا و طالبان دارد. دولت و مردم افغانستان، اصولا در این معامله، مشارکت نداشته اند تا از پیروزی ناشی از آن، بهره ببرند.

صلح امریکا و طالبان در نهایت به سرانجام رسید و دوطرف روز شنبه در دوحه توافقنامه امضا کردند. در پی امضای این توافقنامه، طالبان هم اعلام کردند که از این پس، نیروهای امریکایی را نمی کشند؛ اما برای توقف حملات طالبان بر نیروهای امنیتی افغانستان باید توافق دیگری حاصل شود.
 
معنای دیگر این سخن آن است که طالبان همچنان به جنگ با دولت و نیروهای امنیتی افغانستان ادامه می دهند. حتی بیم آن وجود دارد که حملات خونین و خشونت بار آن گروه علیه اهداف دولتی و امنیتی از این پس، چندین برابر تشدید شود، تا طالبان بتوانند با قدرت، خواسته های خود را بر طرف های افغان در میز مذاکره تحمیل کنند. در شرایطی است که نیروهای خارجی دیگر علیه طالبان نمی جنگند؛ زیرا برخلاف تعهد آنها در متن توافقنامه صلح است، این امر کاملا قابل انتظار است. طالبان شاید بخواهند نیروهای امنیتی را به شدت تضعیف کنند و از طریق تحمیل یک چرخه خونین و مرگبار خشونت، دولت را مجبور به عقب نشینی از مواضع سرسختانه خود در سازش با آن گروه سازند.
 
طالبان می خواهند خود را برنده جنگ اعلام کنند و به عنوان یک نیروی فاتح و پیروز وارد کابل شوند و بخشی از این هدف، نه روی کاغذ و در چارچوب توافقنامه صلح؛ بلکه از راه زور و سرنیزه، و در میدان جنگ به دست می آید.
 
اینکه مشاوران اشرف غنی ادعا می کنند که جنگ هیچ برنده ای ندارد؛ زیرا پیامدهای آن غیر از زیان و ویرانگری نیست، دست کم درباره طالبان، صادق نیست. آن گروه معتقد است که آنچه در میز صلح با امریکا به دست آورده، از طریق جنگ حاصل شده است. آنها خود را برندگان واقعی جنگ می دانند و شاید بر بنیاد همین اعتقاد، یک فصل خشونت بار جنگ را با نیروهای امنیتی نیز آغاز کنند؛ آن‌هم در وضعیتی که این نیروها دیگر از حمایت مستقیم امریکا و ناتو بر علیه طالبان برخوردار نخواهند بود.
 
صرف نظر از اینکه اذعان تلویحی عباس استانکزی به ادامه جنگ طالبان با نیروهای امنیتی افغانستان، لزوما به پیروزی آن گروه منجر می شود یا نه، واقعیت این است که صلح امریکا و طالبان، تنها برای امریکا و طالبان می تواند پیروزی بخش باشد. این صلح برای دولت و مردم افغانستان، دقیقا همان معنایی را ندارد که برای امریکا و طالبان دارد. دولت و مردم افغانستان، اصولا در این معامله، مشارکت نداشته اند تا از پیروزی ناشی از آن، بهره ببرند؛ اما از آنجا که این معامله بر سرنوشت آنها صورت گرفته، پیامدهای زیانبار آن می تواند مستقیما دامن دولت و مردم را بگیرد و به این ترتیب، شاید دولت و مردم، بازندگان این صلح باشند.
 
همین اکنون در تازه ترین واکنش اشرف غنی و مشاورانش نسبت به توافقنامه صلح امریکا و طالبان، بروز شکاف های عمیق و جدی میان کابل و واشنگتن را می توان به وضوح مشاهده کرد. آقای غنی گفت که تصمیم گیری درباره آزادی زندانیان طالبان از صلاحیت های امریکا نیست. او در عین حال، تأکید کرد که هیچکس نمی تواند آزادی زندانیان طالبان را به عنوان پیش شرط بر افغانستان، تحمیل کند.
 
این در حالی است که براساس توافق امریکا و طالبان، پنج هزار زندانی آن گروه باید پیش از آغاز مذاکرات بین الافغانی، آزاد شوند. به این ترتیب، تنها شأن و جایگاهی که دوطرف این توافق برای کابل به مثابه یک حکومت، قایل شده اند، این بوده که دروازه زندان ها را باز کند تا زندانیان بتوانند بروند!
 
این توهین آمیز است و پرده از حجم سنگین بی توجهی دوطرف معامله به افغانستان برمی دارد. فارغ از اینکه غنی تا چه حد قادر به مقاومت در برابر این پیش شرط است، به نظر می رسد که او از هم اکنون یکی دیگر از بازندگان صلح امریکا و طالبان خواهد بود؛ زیرا این صلح در نهایت راه طالبان را برای بازگشت به قدرت از طریق بازتعریف ساختار سیاسی جدید و نفی و لغو همه آنچه متعلق به نظام موجود حاکم است، هموار خواهد کرد.
 
با این وجود، این پرسش هنوز وجود دارد که آقای غنی تا کجا، چه زمانی و با تکیه بر کدام قدرت و پشتوانه در برابر عوارض زیانبار صلح امریکا و طالبان، مقاومت خواهد کرد. آیا او حاضر است از سوی امریکا و طالبان به عنوان عنصری ضد صلح و مانعی در مسیر ثبات افغانستان، معرفی شده و به آسانی حذف شود؟
 
علی موسوی - جمهور