پایان امریکا، دوران چین و روسیه

 

او هشدار داده که اسلام‌آباد بیش از این، خود را قربانی روابط با امریکا نکند و از مزایای کامل آنچه او مناسبات «استراتژیک واقعی» با چین خوانده، بهره‌مند شود.

 

براساس یک سند فاش شده دیگر، یکی از دستیاران شهباز شریف؛ نخست وزیر پاکستان به او مشورت داده که پاکستان در موقعیت مذاکره درباره معاملات تجاری و انرژی با روسیه است و حمایت از قطعنامه مورد حمایت غرب درباره اوکراین در سازمان ملل، این روابط را به خطر می‌اندازد.

 

یکی دیگر از اسناد فاش شده از گفتگوی مشاور امنیت ملی هند با همتای روس خود، درباره «حمایت هند از روسیه» در جلسات چندجانبه از جمله نشست گروه ۲۰ در دهلی نو و مقاومت هند در برابر فشارها برای حمایت از قطعنامه مورد حمایت غرب سازمان ملل درباره اوکراین به او اطمینان داده است.

 

این در حالی است که پاکستان و هند علیرغم روابط پیچیده با چین و روسیه و نیز با وجود خصومت های ریشه دار و تاریخی با همدیگر، همواره با امریکا روابط گسترده و راهبردی داشته اند و از مناطق نفوذ امریکا در منطقه به شمار می رفته اند. با این حال، اسناد فاش شده پنتاگون نشان می دهد که روابط راهبردی واشنگتن با اسلام آباد و دهلی نو رو به زوال است و این دو قدرت اتمی در جنوب آسیا که نقش برجسته ای در مناسبات بین المللی و معادلات استراتژيک قاره کهن ایفا می کنند، در حال فاصله گرفتن از امریکا و پیوستن به اردوگاه چین و روسیه هستند.

 

در این میان البته واضح است که پاکستان تحت سیطره راهبردی چین قرار دارد و از حمایت همه جانبه پکن برخوردار است و هند در نقطه مقابل آن با چین خصومت و رقابت دارد؛ اما همان گونه که در اسناد مورد اشاره، فاش شده، هم اسلام آباد و هم دهلی نو، متحدان راهبردی و شرکای اقتصادی و تجاری مسکو به حساب می آیند و در مواردی که امریکا و روسیه در برابر همدیگر قرار می گیرند، ترجیح می دهند که در کنار روسیه واقع شوند و از امریکا فاصله بگیرند.

 

این تنها یک نمونه از زوال قدرت جهانی امریکا و پایان سروری بلامنازع واشنگتن و متحدانش بر سرنوشت دنیای ماست؛ چیزی که سرگی شویگو؛ وزیر دفاع روسیه در نشست هفته گذشته وزرای دفاع کشورهای عضو سازمان شانگهای در دهلی نو آن را «ظهور سریع دنیای چندقطبی جدید» توصیف کرد.

 

او به طور مشخص با اشاره به تلاش امریکا برای بازگشت به منطقه، از عزم روسیه برای ایجاد پایگاه های نظامی جدید در آسیای مرکزی و تقویت قدرت نظامی کشورهای هم پیمان مسکو در منطقه پرده برداشت تا مانع بازگشت امریکا شود.

 

به این ترتیب، عصر امریکا رو به پایان است، رویای امریکایی به سرعت رنگ می بازد، قرن امریکایی، لایف استایل امریکایی، دیگ درهم جوش، سرزمین فرصت ها و تمام تعابیر وسوسه انگیزی که برای توصیف امریکا و قدرت بلامنازع آن به کار گرفته می شدند، روز به روز اعتبار، اهمیت و اثرگذاری خود را از دست می دهند و جامعه بشری برای جهان پساامریکا آماده می شود؛ جهانی که در آن به جای یک قطب بلامنازع و متمرکز قدرت، شاهد ظهور قطب های قدرت خواهیم بود، به جای تقسیم جهان به اول و دوم و سوم و بخش‌ بندی کشورها به توسعه یافته و در حال توسعه و عقب مانده، و حتی تعیین متراژ نیمکره شرقی جهان با محوریت غرب به عنوان خاور میانه و خاور دور و خاور نزدیک و... شاهد شکل گیری دنیایی فاقد قدرت مرکزی یا ابرقدرت بی قید و شرط خواهیم بود؛ دنیایی که دیگر در آن همه راه ها به امریکا ختم نمی شود و صلح و جنگ و تحریم و تحلیل ملت ها برپایه منافع، اراده و ایدئولوژی ایالات متحده رقم نخواهد خورد.

 

چنین دنیایی به میزان بی سابقه ای از رستگاری و خودمختاری از سلطه قدرت مرکزی، دست خواهد یافت و در آن قدرت های منطقه ای به جای یک ابرقدرت، تصمیم خواهند گرفت و عمل خواهند کرد. 

کشورها برای تعامل و تقابل در عرصه های مختلف از معاملات اقتصادی برپایه ارزهایی غیر از دالر گرفته تا مسایل نظامی، سیاسی و... از یک مرجع مشخص، دستور نخواهند گرفت و به این ترتیب، شاهد ظهور نوعی آنارشی یا فقدان اقتدار مرکزی در مقیاس جهانی خواهیم بود که در آن هیچ مرجع قدرت مسلط و بلامنازع، فرمان نخواهد راند.

 

این امر البته آفت ها و آسیب های خاص خود را نیز دارد که یکی از بزرگترین آن، خطر بروز بی ثباتی و بحران در ابعاد جهانی و تشدید تنش و تقابل قدرت ها بر سر منافع، تسلط بر منابع و کنترل جغرافیا و تحمیل نفوذشان خواهد بود.

 

محمدرضا امینی - جمهور