همزمان با افزایش تنش لفظی میان مقام‌های تهران و طالبان درباره حقابه رودخانه هلمند، عبدالغنی برادر؛ معاون اقتصادی نخست وزیر و عبداللطیف منصور؛ وزیر آب و انرژی رژيم طالبان، کار ساخت کانال‌های بند بخش آباد در فراه‌رود را برای آبیاری زمین‌های کشاورزی در ولایت فراه افتتاح کردند. فراه‌رود به حوزه آبریز هلمند در نزدیکی مرز با ایران می‌ریزد.
آقای برادر در این مراسم افتتاحیه گفت: «بند بخش آباد یک پروژه مهم و حیاتی برای ولایت فراه است و ما در تکمیل این پروژه در کنار مردم فراه هستیم. ما این قول را فقط در حرف نه؛ بلکه در عمل با اخلاص فراوان انجام خواهیم داد.»
او این پروژه را در جهت حل مشکلات مرم فراه دانست و گفت که «باید سال گذشته تلاش می‌کردیم تا امسال آب این سد را ذخیره کنیم و هدر نرود.»
آقای برادر در صحبت‌های خود در این مراسم، هیچ اشاره‌ای به اخطار رییس جمهور ایران در مورد حقابه هلمند و حساسیت احتمالی پروژه بند بخش‌آباد نکرد.
با این حال، بسیاری از کارشناسان معتقد اند که اقدام طالبان در افتتاح کانال های آبیاری بند بخش آباد، یک پاسخ ضمنی و نمادین به هشدارها و تهدیدهای اخیر مقامات ایرانی بود و نشان داد که طالبان نه تنها این هشدارها و تهدیدها را جدی نگرفته اند؛ بلکه با این اقدام نشان دادند که مصمم اند سیاست خود مبنی بر عدم تامین «حقابه» ایران را ادامه دهند.
نکته ای که می تواند بسیار تامل برانگیز باشد این است که عبدالغنی برادر شخصا در این مراسم افتتاحیه شرکت کرد. این در حالی است که پیش از این گفته می شد که او از مهره های بسیار نزدیک به ایران است و تهران در آغاز علاقه داشت که او و طیفی از همفکرانش هسته اصلی قدرت طالبان در کابل را در اختیار داشته باشند؛ اما در این زمینه، مقهور برنامه امریکا، تبانی درون قبیله ای غنی و حقانی ها و البته برتری نفوذ و قدرت دستگاه جاسوسی پاکستان شدند.
بنابراین، حضور ملا برادر در افتتاحیه کانال های آبیاری بند بخش آباد فراه، در بحبوبه تنش های رو به افزایش میان رژيم طالبان و ایران، احتمالا حامل این پیام مهم است که حتی نزدیک ترین مهره های طالبان به ایران نیز حاضر نیستند مطالبات تهران در حوزه آب را جدی بگیرند و به آن توجه نشان دهند.
این برای ایرانی ها بسیار ناامیدکننده است و می تواند خشم آنها از رژیم طالبان را دوبرابر کند؛ زیرا به باور تحلیلگران، یکی از انگیزه های تهران در حمایت از طالبان، متوقف کردن پروژه های آبی دولت اشرف غنی و دستیابی به «حقابه» خود از آب های افغانستان بود.
پیشتر حسن کاظمی قمی؛ سفیر و نماینده ویژه رییس جمهوری ایران در امور افغانستان گفته بود که یکی از موانع عدم دسترسی ایران به «حقابه» خود از رود هلمند، وجود متخصصان بازمانده از نظام قبلی افغانستان است که مانع از باز شدن دریچه های سد به سمت ایران می شوند. علت دیگر این امر از دید آقای قمی، ساختار خود سد کمال خان است که به گفته او، آب اضافی را به جای ایران به سمت شوره‌زار، هدایت می کند.
در پی اقدام اخیر ملا برادر، اکنون افزون بر علت های ذکرشده، یک عامل دیگر را نیز باید اضافه کرد و آن مهره های مورد حمایت ایران در ساختار رژيم طالبان است که در کنار طالبان مخالف ایران، در حوزه سیاست آبی این رژيم، موضعی یگانه اتخاذ می کنند و مانع تحقق مطالبات تهران در حوزه «حقابه» می شوند.
با اینهمه، مردم افغانستان که هزینه اصلی تسلط دوباره طالبان بر سرنوشت خویش را می پردازند، به خوبی ماهیت و هویت واقعی این گروه را شناخته بودند و به همین دلیل، همسایگان دور و نزدیک را از تقویت طالبان برحذر می داشتند؛ اما آن هشدارها و فریادهای دادخواهانه، پیش از این، هرگز از سوی همسایگان، شنیده و جدی گرفته نشد تا اینکه در نهایت، طالبان با استحکام و استقرار قدرت خود، به حامیان شان هم نشان دادند که هرگز به عنوان یک دولت مسئول، رفتار نمی کنند، تعهد به وعده ها و قراردادها برای شان اهمیتی ندارد و تنها زبانی را می شناسند، زبان زور و توسل به بشکه زرد انفجاری است که اکنون تبدیل به نماد افتخار آنها شده و در موزیم ها به نمایش گذاشته می شود و در پاسخ به تهدیدهای ایران نیز یک مقام نظامی طالبان به استفاده از آن اشاره کرد!
نرگس اعتماد - جمهور
