طالبان علیه امدادرسانان؛ از کمیته سویدن تا کمیته امام خمینی

سایت خبری جماران گزارش داده است که طالبان فعالیت دفاتر «کمیته امداد امام خمینی» در شهرهای کابل، مزار شریف و هرات را متوقف کرده اند.
 
این سایت که نزدیک به خانواده بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران است، گزارش داده که «این دفترها به دستور نیروهای طالبان پلمب شده‌اند».
 
سخنگویان طالبان در این مورد تاکنون اظهار نظر نکرده‌ و درباره دلیل تعطیل کردن این دفاتر چیزی نگفته‌اند.
 
جماران به نقل از «منابع مطلع» گزارش داده که «فعالیت نمایندگی کمیته امداد در کابل قریب به یک ماه پیش و نمایندگی‌های مزار و هرات روز نهم مردادماه (اسد) به دستور طالبان متوقف شده است».
 
فعالیت دفاتر این کمیته خیریه در شهر زرنج؛ مرکز ولایت نیمروز که هم‌مرز با ایران است همچنان ادامه دارد.
 
کمیته امداد امام خمینی در افغانستان با مجوز وزارت‌های اقتصاد و کار و امور اجتماعی در چند سال اخیر فعالیت می‌کند.
 
با این حال، تعطیلی این کمیته که کاملا با رویکرد و انگیزه انسان دوستانه و غیرسیاسی و حتی غیرایدئولوژيک فعالیت می کند، نشانگر جنبه ای دیگر از خصومت و نگاه خصمانه دست کم بخشی از تشکیلات طالبان نسبت به همسایه غربی است.
 
این رویداد در حالی صورت می گیرد که طالبان، اخیرا اعلام کردند که در اعتراض به آتش زدن قرآن کریم، تمامی ارتباطات خود با سویدن را تا زمان عذرخواهی این کشور از مسلمانان، قطع می کند؛ اما در عمل، تنها رابطه معنادار موجود میان افغانستان و سویدن، فعالیت کمیته امدادی سویدن برای افغانستان بود که معلق شد؛ نهادی که به گفته مسئولان آن، کاملا مستقل از دولت سویدن است و هیچ گونه فعالیت سیاسی ندارد.
 
با این وجود، صرف نظر از اینکه تعطیلی یا تعلیق موقت فعالیت های کمیته سویدن برای افغانستان از سوی طالبان، موجه بود یا نه، طالبان برای تصمیم خود، توجیه و دلیل ارائه کردند؛ این در حالی است که برای تعلیق فعالیت های کمیته امداد امام خمینی، هیچ دلیلی ارائه نشده است و این چیزی است که به ابهامات و پرسش های پیچیده در این باره، دامن می زند.
 
نکته قابل تأمل دیگر این است که ایران و طالبان حتی پیش از به قدرت رسیدن آن گروه، روابط دوستانه ای داشته اند و پس از تسلط طالبان بر کشور نیز ایران یکی از معدود کشورهایی بود که سفارتخانه و نمایندگی های دیپلماتیک خود را در افغانستان، فعال نگه داشت و پس از مدتی، حتی مدیریت سفارت افغانستان در تهران و سایر نمایندگی های سیاسی کشور را نیز به طالبان واگذار کرد.
 
با اینهمه، تصور می شود که برای بخشی از طالبان، جمهوری اسلامی همچنان دوستی غیرقابل اعتماد است و این نگاه نه تنها در تنش های مرگبار مرزی و جنگ لفظی در حاشیه بحران آب میان دو کشور، نمود پیدا کرد؛ بلکه به تازگی با تعلیق بی صدای فعالیت های آموزشی و امدادی کمیته امداد امام خمینی تشدید هم شده است.
 
در این میان البته هنوزهم مراجعی در داخل نظام ایران، معتقد اند که بحران در روابط ایران و طالبان، بخشی از پروپاگندای «رسانه های معاند» است که در صدد تخریب روابط دو کشور همسایه و مسلمان هستند؛ اما شواهد و قراین موجود از جمله درگیری های خونین مرزی، قشون کشی های طالبان و اخیرا هم تعلیق فعالیت کمیته امداد در افغانستان، مواردی نیستند که به سادگی قابل انکار یا کتمان باشند یا در چارچوب تحلیل تخریب روابط ایران – طالبان از سوی رسانه های معاند، تبیین شوند.
 
اینکه کمیته سویدن برای افغانستان و کمیته امداد امام خمینی سرنوشت مشابهی پیدا می کنند؛ در حالی که یکی متعلق به کشوری غربی و غیرمسلمان است که قرآن را آتش می زند، طالبان را به رسمیت نمی شناسد و هیچگونه رابطه سیاسی و حتی همکاری و «تعامل» با آن ندارد، و دومی به کشوری مربوط می شود که مسلمان و همسایه افغانستان است، طالبان را «جنبش اصیل منطقه» می نامد، همواره بر «تعامل» با طالبان تاکید کرده و در موارد زیادی به تقویت و استحکام و بقای دولت آنها مدد رسانده، موضوعی بسیار معنادار است که طرفداران توجیه و تشریع طالبان در تهران باید آن را توضیح دهند.
 
نرگس اعتماد - جمهور