حسن کاظمی قمی؛ سفیر و نماینده ویژه رئیس جمهور ایران برای افغانستان در پی دیدار با وزیر خارجه و نماینده ویژه پاکستان در امور افغانستان در اسلام‌آباد اعلام کرده که دوطرف بر طرح ایجاد یک «گروه تماس منطقه‌ای» برای بحث روی برقراری صلح و ثبات در افغانستان توافق کرده‌اند.
او در صفحه ایکس خود نوشته: «در این ملاقات‌ها تاکید کردم که صلح و ثبات منطقه وابسته به صلح و ثبات در افغانستان است و آنچه که می‌تواند به برقراری این صلح کمک کند، ابتکارات منطقه‌ای با محوریت کشورهای همسایه افغانستان است.»
وی افزوده است: «با همتایان پاکستانی توافق کردیم که کشورهای همسایه افغانستان هسته اصلی گروه تماس منطقه‌ای برای افغانستان را تشکیل داده و بسته‌ای از پیشنهادات سازنده را به حکومت سرپرست افغانستان ارائه کنند.»
وزرات خارجه پاکستان نیز بر ضرورت «افزایش هماهنگی برای ثبات منطقه‌ای و نقش حیاتی کشورهای همسایه افغانستان برای دستیابی به چشم‌انداز منطقه‌ای صلح‌آمیز و با ثبات در این کشور» تاکید کرده است.
گروه تماس منطقه ای طرح پیشنهادی ایران در نشست فرمت مسکو بود که مورد توجه و تایید سایر شرکت کنندگان قرار گرفت و از آن زمان، دیپلمات های ایرانی در پی عملیاتی کردن این طرح ابتکاری هستند.
آنگونه که نمایندگی ویژه ایران در امور افغانستان می گوید این طرح به منظور ارتباط، هماهنگی و هم افزایی ظرفیت های منطقه ای در ارتباط با مساله افغانستان ارائه شده تا با ارائه پیشنهادها و راهکارها و رهیافت های عملی به دولت طالبان و سایر بازیگران، مسیر تشکیل یک دولت فراگیر و استقرار صلح و ثبات سیاسی پایدار در افغانستان را هموار سازد.
مبنای دیگر این طرح، آگاهی، اشتراک گذاری و تشریک تلاش ها درباره نگرانی های سیاسی و امنیتی کشورهای همسایه و منطقه در ارتباط با وضعیت حاکم بر افغانستان و ارائه راه حل های قابل دستیابی برای رفع آن و ترسیم یک چشم انداز قابل اطمینان درباره وضعیت کنونی و دورنمای امنیتی آینده افغانستان و منطقه می باشد.
تحلیلگران هم می گویند که رایزنی های اخیر حسن کاظمی قمی؛ سفیر و نماینده ویژه جمهوری اسلامی ایران در امور افغانستان با طالبان، نشان می دهد که ایران نمی خواهد این طرح، یک ابتکار ضد طالبانی تلقی شود و دولت حاکم بر کابل با این پیشفرض، برنامه های مورد نظر ایران و کشورهایی که از این ابتکار، اعلام حمایت کرده اند را به شکست بکشاند و بی اثر سازد.
ایران می داند که در شرایط کنونی، هرگونه تغییر در وضعیت سیاسی و امنیتی افغانستان، از رهگذر دولت طالبان قابل اعمال است و نادیده گرفتن یکجانبه طالبان، رویکردی غیرسازنده است که برای همه طرف ها پیامدهای ویرانگر و زیانباری خواهد داشت. تصور می شود که به همین دلیل هم است که سفیر و نماینده ویژه رییس جمهور ایران در امور افغانستان، رایزنی های خود درباره تشکیل گروه تماس منطقه ای را با دیدار و گفتگو با مقام های ارشد طالبان در کابل استارت زده است.
گام بعدی هم به شیوه ای هوشمندانه و حساب شده، از طریق گفتگو به مدیران و کارگزاران دستگاه دیپلماسی پاکستان، برداشته شده است. پاکستان علیرغم اختلافات و تنش هایی که با طالبان دارد، هنوزهم از اشراف نزدیک و نفوذ استراتژيک بی همتایی بر طالبان برخوردار است؛ اشراف و نفوذی که شاید هیچ کشور دیگری نداشته باشد.
به همین دلیل، حسن کاظمی قمی، بلافاصله پس از رایزنی با طالبان در کابل، به اسلام آباد رفت و طرح خود را با پاکستانی ها در میان گذاشت و حمایت و استقبال قوی پاکستان از ابتکار گروه تماس منطقه ای را به دست آورد.
به نظر می رسد که زمان این سفر دیپلماتیک نیز با دقت و به درستی انتخاب شده بود؛ زمانی که ایران شاهد یکی از مرگبارترین حملات تروریستی تاریخ خود در چند ده سال اخیر بود و پاکستان نیز درگیر تنش های رو به گسترش با طالبان و گروه های تروریستی ضد پاکستانی است که به باور اسلام آباد از حمایت طالبان افغان برخوردار اند.
در چنین شرایطی ضرورت تشکیل یک گروه تماس منطقه ای برای رایزنی‌های نزدیک و مستمر درباره تحولات افغانستان و رسیدن به یک جمع بندی و نتایج قابل اعمال و اجرا، بسیار حیاتی است.
افزون بر این، ایران یکی از کشورهایی است که دیگر نمی خواهد شاهد ابتکار عمل قدرت های استعماری در امور افغانستان باشد و هزینه های سیاسی، امنیتی و انسانی آن را متحمل شود. به همین دلیل، از مسیر تشکیل گروه تماس منطقه ای، به دنبال مسئولیت پذیری منطقه در قبال وضعیت افغانستان از یکسو و خنثی کردن ابتکارات مداخله جویانه قدرت های بیگانه و استعماری در امور افغانستان و منطقه از جانب دیگر است و گروه تماس منطقه ای از ظرفیت هر دو هدف برخوردار است.
محمدرضا امینی - جمهور
