وزارت دفاع طالبان اعلام کرد که برای دفاع تمامیت ارضی افغانستان، حمله هوایی پاکستان به پکتیکا را بی پاسخ نخواهد گذاشت.

 

حمله هوایی سه شنبه شب پاکستان به برمل پس از ماه‌ها درخواست این کشور برای مهار شبه نظامیان پاکستانی انجام شده است. منابع نزدیک به ارتش این کشور گفتند هدف حملات پناهگاه‌های تحریک طالبان پاکستان بود.

 

این در حالی است که محمد صادق؛ فرستاده ویژه پاکستان برای افغانستان، به هدف بهبود روابط با طالبان به کابل سفر کرده است. او روز سه شنبه در کابل با مقامات طالبان از جمله سراج‌الدین حقانی؛ وزیر داخله و امیرخان متقی؛ وزیر خارجه این رژیم دیدار کرد.

 

در حالی که دست کم آن گونه که در رسانه‌ها بازتاب یافته، دیدارهای محمد صادق با وزیران ارشد کابینه طالبان از جمله سراج الدین حقانی و امیرخان متقی در کابل، موفقیت آمیز و مثبت بوده و دوطرف بر لزوم کاهش فوری تنش‌ها، از سرگیری روابط تجاری و مهم‌تر از همه، همکاری در تامین صلح منطقه‌ای توافق کرده‌اند؛ اما غرش ناگهانی جت‌های جنگنده ارتش پاکستان در آسمان پکتیکا و بمباران مراکز وابسته به تروریست‌های پاکستانی در ولسوالی برمل این ولایت، دیپلمات‌ها در کابل را غافلگیر و حیرت زده کرد.

 

از نظر بسیاری از کارشناسان، شاید ارتش پاکستان با بمباران ولسوالی برمل پکتیکا تلاش کرده است تا ماموریت محمد صادق در انتقال پیامی قدرتمند به رهبران طالبان را تقویت کند؛ ماموریتی که با توجه به بمباران پکتیکا همزمان با حضور محمد صادق در کابل به احتمال قوی، برخلاف لبخندهای دیپلماتیک و ژست‌های دوستانه در عکس‌های رسمی، عاری از تنش و تشنج نبوده است.

 

به عبارت دیگر، شاید ارتش پاکستان به این نتیجه رسیده که لازمه موفقیت دیپلماسی، نشان دادن قدرت عریان و سخت‌افزاری پاکستان به طالبان است. به همین دلیل، درست همزمان با حضور محمد صادق در کابل، جنگنده‌های ارتش پاکستان، حریم هوایی افغانستان را درنوردیدند و مراکز تی تی پی در ولسوالی برمل پکتییکا را بمباران کردند.

 

یک برداشت دیگر اما این است که شاید ارتش پاکستان با بمباران پکتیکا مخالفت مستقیم خود را با رویکردهای صلح جویانه اخیر حاکمان سیاسی اسلام آباد نشان داده و بر این نکته تاکید کرده است که تروریست‌های ضد پاکستانی مورد حمایت حکومت طالبان در افغانستان یا باید تسلیم شوند و یا کشته خواهند شد؛ راه سومی وجود ندارد؛ راهی که به نظر می‌رسد طالبان مشتاق پیمودن آن توسط پاکستانی‌ها هستند تا تحریک طالبان پاکستان یا تی تی پی نیز با استفاده از همان شیوه‌ای که طالبان افغان به قدرت رسیدند اهداف مورد نظر خویش را بدون پرداخت کمترین هزینه‌ای، از طریق سازش محقق سازند.

 

از نظر فرماندهان نظامی پاکستان اما هرگونه مذاکره با تروریست‌های پاکستانی ممنوع است و آنان هیچ راهی جز حذف کامل از طریق خلع سلاح یا نابودی بازگشت ناپذیر در پیش ندارند؛ چیزی که به وضوح در تضاد با تلاش های دیپلماتیک قرار می‌گیرد و ماموریت صادق خان و دولت غیرنظامی پاکستان برای مصالحه بر سر تی‌تی‌پی با طالبان افغان را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

 

در این میان البته یک برداشت سوم نیز وجود دارد و آن احتمال آگاهی ارتش پاکستان از عدم موفقیت ماموریت محمد صادق در سفر جاری‌اش به کابل است. بر اساس این برداشت، ارتش پاکستان احتمالاً بلافاصله پس از دریافت گزارش صادق خان از دیدارهای دوجانبه‌اش با وزرای ارشد کابینه طالبان به این نتیجه رسید که دیپلماسی، قادر به مهار تی تی پی نیست؛ زیرا طالبان حاضر نیستند از مواضع خود در حمایت از این گروه تروریستی دست بکشند، به همین دلیل، جنرال‌های راولپندی با فرستادن جت‌های جنگنده به سمت پکتیکا فرصت برای دیپلماسی را پایان یافته اعلام کرده و این پیام هشدارآمیز را به رهبران طالبان انتقال دادند که دوره صبر استراتژیک، مماشات محافظه کارانه و بازی در زمینه دیپلماسی به پایان رسیده است، از این پس این جت‌ها و بمب‌ها هستند که سخن می‌گویند.

 

صرف نظر از اینکه کدام یک از این برداشت‌ها درست است، بمباران ولسوالی برمل پکتیکا توسط جت‌های ارتش پاکستان، بحران رابطه میان طالبان افغان و دولت اسلام آباد را وارد مرحله جدیدی خواهد کرد؛ چیزی که در بیانیه شدیداللحن وزارت دفاع طالبان نیز بازتاب یافته بود.

 

به این ترتیب، درست زمانی که انتظار می‌رفت هم مقامات دولت غیرنظامی پاکستان و هم طالبان حاکم بر افغانستان، مایل به کاهش تنش‌ها و ترمیم روابط آسیب دیده دو متحد قدیمی هستند و سفر ناگهانی محمد صادق به کابل نیز این برداشت را تقویت کرد، بمباران ولسوالی برمل پکتیکا و واکنش تند و تهدیدآمیز طالبان به آن، وضعیت را حتی بیش از آنچه در گذشته بود بدتر و بحرانی‌تر کرد.

 

محمدرضا امینی - جمهور