عباس استانکزی؛ معاون سیاسی وزارت خارجه طالبان بار دیگر ضمن انتقاد از طالبان در مورد آموزش دختران گفت: «در حق ۲۰ میلیون جمعیت افغانستان بی‌عدالتی می‌کنیم.»
آقای استانکزی گفته است راهی که طالبان می‌روند، مطابق «شریعت» نیست، بلکه ناشی از «طبیعت» این گروه است.
او گفت: «تمام حقوق‌شان (زنان) تلف شده است، میراث نیست، حق انتخاب شوهر ندارند، به بد داده می‌شوند، اجازه آموزش نمی‌دهیم، اجازه رفتن به مسجد نمی‌دهیم، دروازه‌های دانشگاه‌ها بسته است، به مدارس [دینی] هم اجازه نمی‌دهیم، آیا ما مطابق شریعت حرکت می‌کنیم؟»
او از رهبر طالبان خواست که دروازه‌های «تعلیم» را برای همه، زن و مرد بگشاید و افزود که هیچ بهانه‌ای در این مورد نبوده، نیست و نخواهد بود.
عباس استانکزی کاملاً درست می‌گوید. سیاست‌های ایدئولوژیک رهبر طالبان ناشی از نگاه و رویکرد قبیله‌ای او نسبت به مسائل است و هیچ ربطی به شریعت اسلامی ندارد و این چیزی است که بسیاری از سران و رهبران طالبان نزدیک به حلقه قندهار و اطرافیان ملا هبت الله به آن معتقد هستند؛ زیرا همه آنها برخاسته از یک فضای فرهنگی و اجتماعی بدوی و قبیله‌ای اند.
در این میان، چهره‌هایی مانند عباس استانکزی که به این وضعیت معترض اند و قوانین ضد انسانی طالبان علیه زنان و دختران را برنمی‌تابند به شدت تنها، منزوی و مطرود هستند. آنها هیچ صلاحیتی در کانون‌های تصمیم‌گیری طالبان ندارند، از نفوذ لازم بر رهبری طالبان برخوردار نیستند و درست به دلیل همین گرایش‌ها و باورها به گونه‌ای از سوی رهبر تندرو و افراط‌گرای طالبان طرد شده‌اند.
البته باید اذعان کرد که عباس استانکزی تنها مقام طالبان نیست که نسبت به سیاست‌های ضد انسانی و زن ستیزانه ملا هبت الله آخوندزاده اعتراض دارد. به نظر می‌رسد که در حال حاضر، شماری قابل توجه از رهبران طالبان به این نتیجه رسیده اند که بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران و زنان لزوماً یک اقدام غیراسلامی و فتنه انگیزانه نیست؛ اما آنها به دو دلیل قادر به اعتراض در برابر رویکرد کنونی رهبر طالبان نیستند: یکی اینکه از نظر فقه حنفی انتقاد از «امیر» نوعی عمل مجرمانه محسوب می‌شود و در نگرش مذهبی اهل سنت محکوم دانسته می‌شود و از جانب دیگر، رهبر اقتدارگرای طالبان در طول بیش از ۳ سال گذشته توانسته دامنه قدرت خود را به اندازه‌ای گسترش دهد که هرگونه اعتراض و انتقاد از عملکرد او پیامدها و هزینه‌های سنگینی برای معترضان و منتقدان خواهد داشت.
درست به همین دلایل است که علیرغم تشدید سیاست‌های زن ستیزانه و ضد انسانی رهبر طالبان و با وجود مخالفت‌های ضمنی طالبان لیبرال تر مانند عباس استانکزی، سراج الدین حقانی و دیگران، مخالفان ملا هبت الله آخوندزاده حتی قادر به تشکیل یک جناح قدرتمند و متحد علیه او نشده اند تا سیاست گذاری‌های او را به چالش بکشند و یا در رویکردی خیرخواهانه نسبت به پیامدهای این نوع سیاست‌ها برای آینده بقای رژیم طالبان به او هشدار دهند.
با وجود اینکه این اعتراضات و انتقادات عملاً هیچ تاثیری بر موضع رهبر طالبان ندارد و انتظار نمی‌رود که سیاست‌های ضد انسانی او علیه زنان و دختران را تعدیل کند؛ اما افرادی مانند شیرمحمد عباس استانکزی با استفاده از هر تریبونی رویکردها و مواضع انتقادی خود نسبت به این سیاست‌ها را تکرار می‌کنند. شاید یکی از انگیزه‌های امثال او ادای دین در قبال حامیان خارجی‌شان باشد؛ زیرا به باور آگاهان یکی از دلایل حضور افرادی مانند سراج الدین حقانی، عباس استانکزی و سایر مخالفان، منتقدان و رقبای رهبر طالبان در ساختار سیاسی این رژیم، برخورداری آنان از حمایت‌های خارجی است؛ بنابراین آنها برای دریافت این حمایت‌ها و استمرار پشتیبانی حامیان خارجی شان شاید ماموریت داشته باشند که مواضع انتقادی خود علیه سیاست‌های بحث برانگیز ملا هبت الله را ابراز کنند و به این ترتیب به نیابت از بازیگران خارجی، رهبر طالبان را تحت فشار قرار دهند تا به خواسته‌های جامعه جهانی تمکین کرده و از مواضع خود در خصوص مسائلی مانند آموزش دختران و کار زنان عقب نشینی کند.
تجربه بیش از سه سال حاکمیت طالبان اما نشان می‌دهد که زمان به نفع منتقدان ملا هبت الله نیست. طالبان لیبرال روز به روز ضعیف‌تر و منزوی‌تر می‌شوند و در مقابل، افراطیون و اقتدارگرایان نزدیک به حلقه قندهار سلطه و هژمونی خود را بر کانون‌های مرکزی قدرت و تصمیم گیری توسعه می‌دهند و مهم‌تر از همه اینکه کارگزاران رژیم طالبان در کابل را بدون توجه به طیف سیاسی، گرایش اعتقادی و تعلق قبیله‌ای به تمکین بی‌چون و چرا از فرامین رهبر طالبان وادار می‌سازند؛ اتفاقی که با ۱۰ روز تاخیر پس از برکناری مناقشه برانگیز مولوی عبدالکبیر از متحدان نزدیک سراج الدین حقانی از سمت معاونت سیاسی نخست وزیر طالبان و انتصاب او به عنوان سرپرست وزارت مهاجرین نیز رخ داد.
به این ترتیب، علیرغم انتقادات سریع و بی‌پرده عباس استانکزی درباره ظلم و بی‌عدالتی ناشی از فرامین افراط گرایانه ملا هبت الله آخوندزاده علیه زنان و دختران، انتظار نمی‌رود که در کوتاه مدت این در موضع‌گیری‌ها سرنوشت رقت بار زنان و دختران را تغییر دهد و دروازه‌های مکاتب و دانشگاه‌ها را به روی آنان باز کند.
نرگس اعتماد - جمهور
