در عصر جهانی شدن ارتباطات، اطلاعات و فن‌آوری دنیا به سمت آنلاین شدن در حرکت است. امروز یکی از راههای ظرفیت سازی، رشد و بالندگی افراد که در جستجوی کسب اطلاعات و مهارتها هستند، آموزش آنلاین است.
از آنجایی‌که پس از سقوط نظام، دانشگاه‌هایی کشور دچار تحول شد؛ عده زیادی از استادان ترک کشور کردند، دروازه‌های دانشگاهها بر روی دختران مسدود شد؛ به‌نظر می‌رسد که آموزش آنلاین به یک ضرورت مهم و جدی دانشجویان و جوانان افغانستانی مبدل شده است.
برخی از کارشناسان و استادان دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهور ضمن ضروری پنداشتن بنیانگذاری آموزش از راه دور، این شیوه‌ی آموزش را به‌عنوان بدیل آموزش حضوری در کشور و راهی برای جلوگیری از بیسوادی دختران کشور می‌دانند.
عبدالله احمدی، فعال جامعه مدنی و مدافع حقوق بشر به این رسانه میگوید «در دنیای فعلی استفاده از انترنت و آموزش آنلاین اجتناب ناپذیر است. ما روزانه با خدمات آنلاین از جمله آموزش سر وکار داریم».
احمدی در مورد سابقه آموزش آنلاین در افغانستان بیان میکند که در افغانستان در دوره کرونا و بعد از سقوط دوره جمهوریت بخشی عظیمی نهادهای آموزشی و افرادی که خدماتی آموزشی ارایه میکردند به پروسه آنلاین روی آوردند. از زمانی که محدودیتهای آموزشی بر زنان وضع شد و زنان از رفتن به مکتب و دانشگاه محروم شدند؛ آموزش آنلاین به عنوان بدیل آموزش حضوری مطرح گردید. این در حالی است آموزش آنلایندر دنیای مدرن یک چیز معمول است.
احمدی اضافه میکند:« از امتیازات آموزش آنلاین این است که دانش آموزان به مراکز آموزشی با کیفیت بدون محدودیت زمانی و مکانی دسترسی پیدا می‌کنند. علاوه بر آن با توجه بر محدودیت که بر آموزش زنان و مشکلات که در دانشگاهها است از نبود یا کمبود کادرهای علمی گرفته تا پایین بودن مواد آموزشی و کریکولم دانشگاهها، آموزش آنلاین میتواند این مسئله را حل کند. محصلان به مواد آموزشی بهروز دسترسی پیدا می‌کنند، مواد آموزشی مدرن و جدید در دسترس شاگردان قرار می گیرد. همچنین افراد متخصص که در داخل افغانستان نیستند میتوانند، تخصص، تجربه و علم و دانش خود را با دانش آموزان از طریق آنلاین شریک سازند».
به نظر آقای احمدی، چالش اصلی آموزش آنلاین عدم دسترسی همه دانشجویان به خدماتی انترنتی پر سرعت، کمبود یا نبود برق، پلتفرمها و ارتباطات در کشور می‌باشد. به گفته‌ی وی، درسطح اکادمیک مدارک تحصیلی آموزش آنلاین با توجه به فقدانمرکز تحصیلی که آموزش دانش آموز را تصدیق کند و سند فراغت دهد، چالش جدی به‌شمار می‌رود. اگرچه آموزش آنلاین نمیتواند جایگزین آموزش رسمی شود و میتواند مکمل آموزش رسمی باشد.
وی در ادامه تاکید میکند:« اما در شرایط فعلی که مکاتب و دانشگاهها به روی دختران بسته شده، ایجاد دانشگاههای آنلاین و مکاتب آنلاین میتواند کمکی به رفع بخشی از مشکل و چالشی که از جانب گروه حاکم خلق شدهاست، کمک کندوفعلا آموزش آنلاین، بدیل آموزش حضوری تلقی میشود».
عبدالبصیر مصباح استاد دانشگاه و روزنامه نگار در مورد ضرورت ایجاد زمینه‌های آموزش آنلاین در کشور به خبر گزاری جمهور میگوید: «در دنیای تکنولوژیک امروز آموزش آنلاین یک ضرورت مهم پنداشته میشود. اما این ضرورت برای مردم أفغانستان بسیار جدی به‌نظر می‌رسد. از انجایی‌که شماری از استادان باتجربه و باسواد کشور را ترک کرده اند و از سوی دیگر دختران نیز از تحصیل محروم هستند، ضرورت ایجاد بسترهای اموزش آنلاین در سطح دانشگاهها و مکاتب، واضح و روشن است».
آقای مصباح ضمن اینکه مزایای درس آنلاین را توضیح می‌دهد، در مورد چالشهای أفغانستان می گوید:« آموزش آنلاین در افغانستان بعضی چالشهای دارد، از جمله اینکه مردم افغانستان به طور دایم و یا ثابت به انرژی برق دسترسی ندارند. در حالیکه یک از معیارهای درس آنلاین دسترسی دایم به برق ثابت است. متاسفانه؛ انترنتهای که به طور ماهوار از سوی شرکتهای مخابراتی فروخته میشود، هم هزینه بر است و هم قدرت بالایی ندارد.
به‌نظر این استاد دانشگاه، آموزش آنلاین امتیازاتی دارد؛ ازجمله اینکه برای دختران دانشجو یک فرصت بسیار ارزشمند است، چرا که آنها از آموزش حضوری محروم هستند؛ خیلی از استادان و متخصان دانشگاهی کشور را ترک کرده کردهاند، اما آنها میتوانند از مجازی سواد و اطلاعات شان را شریک کنند. در شرایط کنونی شکلگیری دانشگاه آنلاین برای دختران یک ضرورت جدی و اساسی است. کسانیکه در این عرصه پیش قدم میشوند، دستاورد علمی و افتخار و سرمایه به دست خواهند آورد.
وی در ادامه تاکید می‌ورزد: «اکنون درس حضوری برای دختران میسر نیست و حتی پسران هم چندان درس با کیفیت نمیگذرانند، آموزش آنلاین یک فرصت است باید از استفاده کنیم».
فرزانه سادات دانش آموخته رشته ژورنالیزم به خبرگزاری جمهور میگوید: «آموزش آنلاین یکی از جدیدترین طریقه های آموزش است که با استفاده از تکنولوژی مدرن در دسترس علاقمندان به آموزش قرار گرفتهاست و اما در افغانستان بنابر مشکلات برق و فقدان انترنت با کیفیت و پر سرعت اموزش آنلاین به صورت درست انجام نمیشود».
خانم سادات در مورد اهمیت آموزش آنلاین بیان میدارد که آموزش آنلاین در شرایط کنونی یگانه روزنه امید برای دختر خانمهای افغان است. با آموزش آنلاین میتوان از محروم شدن کلی دختران از درس و تحصیل جلوگیری نمود. سادات، چالشهای آموزش آنلاین را مشکل انترنت، برق و عدم دسترسی بسیاری دانش آموزان و دانشجویان به امکانات و ابزار آلات دسترسی به آموزش آنلاین عنوان میکند.
در شرایط فعلی با توجه به بسته بودن مکاتب و دانشگاهها به‌روی دختران، آغاز دروس آنلاین برای آنها بهترین بدیل و انتخاب جهت توسعه‌ی ظرفیت‌های علمی و فرهنگی آنان خواهد بود. اینکه نخبگان و روشنفکران افغانستانی در کشورهای خارجی با چه امکانات، پالیسی و رویکرد زمینه‌های آموزش آنلاین را برای دختران و پسران دانشجوی أفغان فراهم می‌کنند، پرسشی است که به تحلیل و تحقیق و زمینه سنجی بیشتر نیاز دارد.
سید برهان الطافی- خبرگزاری جمهور
