یلدا؛ نمکی بر زخمِ شهروندان فقیر مناطق مرکزی

شب یلدا یا چِله‌نشینی، رسم دیرینه‌ی شهروندان مناطق مرکزی است که در آخرین شب از فصل خزان دور هم جمع می‌شوند و با استفاده از امکانات ابتدایی چراغ موشک"چراغ نفتی" و کرسی، افسانه می‌گویند، دوبیتی و شعر می‌خوانند. قصه حیدربیک و سمنبر، ورقه و گل‌شاه، سیاه موی و جلالی، شیرین و فرهاد، رستم و سهراب از معروف‌ترین قصه‌های شب چِله شهروندان مناطق مرکزی است. چای و قُروت، گندم بِریان نیز از خوردنی‌های معروف شب چِله است که بعضاً در جریان شب، شب‌نشینان در عوض میوه‌های شب یلدا استفاده می کنند.

شب چله‌نشینی فرصتی است برای دورهمی لحظه باهم بودن برای شهروندان تا با استفاده از این فرصت لحظه ای باهم باشند.
اما شرایط سیاسی تحت حاکمیت طالبان و فقر مفرِط این فرصت را از شهروندان مناطق مرکزی سلب کرده است.

یک منبع از ولسوالی لعل و سرجنگل ولایت غور به خبرگزاری جمهور می‌گوید: تجمع چند نفر در این ولسوالی زیرنظر طالبان قرار دارد و طالبان هرگونه تجمع را مورد بازپرس قرار می‌دهند. به گفته منبع، طالبان تجمع جوانان را بیشتر زیر ذره‌بین دارند.

از نیلی مرکز ولایت دایکندی نیز منابع به خبرگزاری جمهور تایید کردند طالبان از تجمع مردم هراس دارند و اداره امر به معروف و استخبارات طالبان هرگونه تجمع را زیر نظر دارند.

در بامیان نیز با توجه به این وضعیت در ظاهر بهتر معلوم می‌شود و طالبان به گونه‌ای وانمود می‌کنند مردم آزادند اما منابع به خبرگزاری جمهور می‌گویند: محتسبان طالب بارها در مناطق سرآسیاب مراسم عروسی و شیرینی‌خوری مردم را برهم زده؛ چه رسد که برای تجلیل از یلدا دور هم جمع شوند. 
به گفته این منبع، طالبان از یک طرف تجلیل از یلدا را حرام می‌دانند و از سوی دیگر از تجمع مردم هراس دارند تا نشود علیه منافع این گروه طرحی روی دست گرفته شود.

آنطرف اما فقر شدید همراه با تحمل حکومت طالبان، خوشی را از مردم گرفته است. 
محمدجواد یکی از کارگران بامیانی به خبرگزاری جمهور می‌گوید: پیش از این یک هفته قبل از رسیدن شب یلدا برای چِله‌نشینی برنامه می‌ریختیم و آمادگی می‌گرفتیم؛ اما امسال درآمد روزانه‌ی ما از ۸۰ افغانی بیشتر نیست در حالی که باید نفقه‌ی یک فامیل ۱۰ نفری را تامین کند. سرمای بامیان استخوان‌سوز است اما تا هنوز نتوانسته است زغال سنگ و چوب برای گرم کردن خانه اش تهیه کند. او که خاطره‌ی خوبی از شب یلدا و دورهمی با دوستانش دارد می‌افزاید: در  زمان حکومت جمهوریت برای مردم کار بود و درآمد خوب داشتم و این شب را تجلیل می‌کردم، اما شب چله‌ امسال نمکی بر زخم من بیش نیست.

شب یلدا آخرین شب از فصل خزان و طولانی‌ترین شب سال است که در کشورهای حوزه فرهنگی و زبانی مشترک مانند افغانستان، ایران، تاجیکستان و برخی کشورهای دیگر تجلیل می‌شود.

خبرگزاری جمهور- مناطق مرکزی